Με το Νόμο 4336/2015 επιχειρείται εκσυγχρονισμός του πλαισίου του ν. 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, γνωστού ως «νόμου Κατσέλη», έτσι ώστε να καταστεί περισσότερο αποτελεσματικός και λειτουργικός.

Με το παρόν άρθρο, καθώς και με άλλα που θα ακολουθήσουν, θα προσπαθήσω να δώσω έναν οδικό χάρτη της ισχύουσας ρύθμισης του Νόμου.

Ποιοι μπορούν να υπαχθούν πλέον στο Ν.Κατσέλη;

Με τις τροποποιούμενες ρυθμίσεις στο νόμο υπάγονται όλα τα φυσικά πρόσωπα που δε διαθέτουν πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή, μισθωτοί, άνεργοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, και πρώην έμποροι που, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής έχουν χάσει την πτωχευτική ικανότητα και δεν τελούν υπό πτώχευση. Τα παραπάνω πρόσωπα πρέπει να τελούν σε γενική και μόνιμη αδυναμία εξυπηρέτησης των οφειλών τους.

Ποιες επιπλέον οφειλές μπορούν να υπαχθούν στο Νόμο;

Πλέον στον Νόμο Υπάγονται και:

α) οι βεβαιωμένες οφειλές στην Φορολογική Διοίκηση

β) οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ και β΄ βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών

και γ) ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης,

μαζί με τις οφειλές του προς τους ιδιώτες πιστωτές.

Δύνανται να υπαχθούν ληξιπρόθεσμες οφειλές, ενώ αποκλείονται περιπτώσεις δόλιας χρεωκοπίας.

Σε περίπτωση προηγούμενης υπαγωγής των οφειλών προς το Δημόσιο σε άλλο ρυθμιστικό πλαίσιο, ο οφειλέτης επιλέγει εάν επιθυμεί να το διατηρήσει ή να υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3869/2010, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατή η παράλληλη χρήση άλλου θεσμικού πλαισίου διευθέτησης οφειλών.

Εξαιρούνται της ρύθμισης, οφειλές αιτία των οποίων είναι τυχόν αδίκημα οφειλόμενο σε δόλο, βαριά αμέλεια (αδικοπραξία) ή σε χρηματικές ποινές ή διοικητικά πρόστιμα. Συνεπώς, δεν είναι δυνατή η ρύθμιση οφειλών που προέρχονται από μη απόδοση Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) καθώς η μη απόδοσή τους αποτελεί αδίκημα.

Στις ρυθμιζόμενες οφειλές δεν συμπεριλαμβάνονται όσες αφορούν υποχρεώσεις διατροφής συζύγου ή ανηλίκου τέκνου.

Επιπλέον, οι παραπάνω οφειλές δεν πρέπει να έχουν δημιουργηθεί κατά το τελευταίο έτος πριν την υποβολή αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του Νόμου Κατσέλη.

Σημαντική Προυπόθεση: η υποχρέωση των φορέων του Δημοσίου (ΔΟΥ,ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ,ΟΤΑ) να παρέχουν βεβαιώσεις οφειλών προς υπαγωγή στη ρύθμιση, αναλυόμενες σε κεφάλαιο, προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, αναφέροντας και το επιτόκιο εκπρόθεσμης καταβολής.

Τι ισχύει αν έχω πολλά δάνεια;

Για την περίπτωση δανειοληπτών με χρέη σε περισσότερες από μία τράπεζες προβλέπεται ότι αν υπάρχουν περισσότερα του ενός κόκκινα δάνεια, η ελάχιστη δόση θα κατανέμεται σύμμετρα σε όλους τους δανειστές. Δηλαδή, θα προκύπτει το ποσό που θα μπορεί να δώσει ό δανειολήπτης και στη συνέχεια αυτό θα «σπάει» στους πιστωτές, ανάλογα με το ύψος του δανείου που έχει συναφθεί με τον καθέναν από αυτούς. Άρα δεν υπάρχει ο κίνδυνος αν κάποιος έχει π.χ. τρία δάνεια να πληρώνει τριπλά και άρα να βγαίνει ουσιαστικά χαμένος από τον νέο νόμο.

Μπορεί ο οφειλέτης να εξαιρέσει και να σώσει από τη ρευστοποίηση την ιδιόκτητη κύρια κατοικία του;

Ναι, σύμφωνα με το αρθ 9 πργ 2 Ν.4336/2015, ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να εξαιρέσει από τη ρευστοποιήσιμη περιουσία την κύρια κατοικία του, εφόσον αυτή δεν υπερβαίνει σε εμβαδόν το προβλεπόμενο από τις ισχύουσες διατάξεις όριο αφορολόγητης απόκτησης πρώτης κατοικίας, προσαυξημένο κατά πενήντα τοις εκατό. Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι να αναλάβει την εξυπηρέτηση χρέους.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που εκδίδεται σε ένα μήνα από τη δημοσίευση του παρόντος, καθορίζονται τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να εξαιρεθεί η κυρία κατοικία του από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, ιδίως ως προς την αντικειμενική αξία του ακινήτου το ύψος του συνόλου των οφειλών κατά το χρόνο ολοκλήρωσης της κατάθεσης της αίτησης και το μικτό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη.

Η περίοδος πάντως αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα είκοσι έτη, εκτός αν η διάρκεια των συμβάσεων δυνάμει των οποίων χορηγήθηκαν πιστώσεις στον οφειλέτη ήταν μεγαλύτερη των είκοσι ετών, οπότε ο Ειρηνοδίκης δύναται να προσδιορίσει μεγαλύτερη διάρκεια, η οποία πάντως δεν υπερβαίνει τα τριάντα πέντε έτη. Αν δεν τηρήσει την εξυπηρέτηση αυτού του χρέους (εμφανίσει καθυστέρηση πληρωμής τεσσάρων τουλάχιστον μηνιαίων δόσεων), προχωρούν οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (πλειστηριασμός του ακινήτου). Όταν ο οφειλέτης κατοικεί ή διαμένει σε ξένο ακίνητο και ο σύζυγός αυτού δεν διαθέτει ακίνητο με χρήση κατοικίας, τότε δίνεται η δυνατότητα να εξαιρεθεί της ρευστοποίησης και το μοναδικό ακίνητο του οφειλέτη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία. Η προστασία του ακινήτου, σύμφωνα με τα προηγούμενα, ισχύει και εφόσον ο οφειλέτης έχει την επικαρπία ή ψιλή κυριότητα ή ιδανικό μερίδιο επί αυτών.