Μολονότι τα πρώτα δείγματα ήταν θετικά και προς τη σωστή κατεύθυνση, θα πρέπει να πω ότι τον τελευταίο μήνα παρατηρούνται κάποια αρκετά ανησυχητικά δείγματα, κάποιες ολιγωρίες, παραλείψεις και "φαλτσαρίσματα", που προκαλούν ανησυχία. Η βασική ανησυχία μου αφορά την ελαφρότητα, με την οποία αντιμετωπίζονται τα θέματα της αγοράς ακινήτων. Μοιάζουν να μην έχουν επαρκή γνώση της και να μην έχουν αντιληφθεί ούτε τη σημασία της αγοράς ακινήτων για την πραγματική οικονομία, ούτε όμως και τους λόγους που παρουσιάζει άνοδο.
Όποιος "μυρίζει" λίγο από αγορά ακινήτων, γνωρίζει καλά ότι η κινητικότητα που υπάρχει βασίζεται σε τρεις άξονες: α. σε ακίνητα που προορίζονται για ξενοδοχεία, β. σε ακίνητα που προορίζονται για βραχυχρόνιες μισθώσεις, το λεγόμενο "Airbnb", γ. σε ακίνητα που αξιοποιούνται για την απόκτηση της λεγόμενης golden visa. Η κινητικότητα στην αγορά των ακινήτων με βάση τους τρεις αυτούς άξονες δεν αφορά μόνο τις αγοραπωλησίες καθεαυτές. Εμμέσως "τρώνε ψωμί" όλοι οι κλάδοι που σχετίζονται με τα ακίνητα, από μηχανικούς - δικηγόρους - συμβολαιογράφους - μεσίτες μέχρι ηλεκτρολόγους - υδραυλικούς - ξυλουργούς - οικοδόμους και εν γένει τεχνίτες, μέχρι καταστήματα επίπλων, φωτιστικών, ηλεκτρικών ειδών, χρωματοπωλεία και εργοστάσια παραγωγής χρωμάτων και οικοδομικών υλικών κλπ. κλπ. κλπ., η λίστα είναι ατέλειωτη.
Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, κι ενώ έχει φυσήξει νέος αέρας στα πανιά της αγοράς (και) με την αλλαγή της κυβέρνησης, την (πολύ σωστή) μείωση φορολογικών συντελεστών και την διακηρυγμένη βούληση για μεταρρυθμίσεις, βλέπεις ξαφνικά μία κυβέρνηση να πριονίζει, σαν υπνοβάτης που δεν έχει συνείδηση των πραττομένων του, τους δύο από τους τρεις άξονες της αγοράς ακινήτων:
- Στη μεν golden visa, λόγω του συνωστισμού των αιτήσεων και την έλλειψη προσωπικού, τα ραντεβού που δίνονται πλέον στους επενδυτές είναι για το 2021, οπουδήποτε στην Ελλάδα, πράγμα το οποίο έχει γίνει γνωστό στους περισσότερους υποψηφίους επενδυτές που φεύγουν τρέχοντας για αλλού. Το πρόγραμμα της golden visa έχει πέσει θύμα της ίδιας της επιτυχίας του και πνέει τα λοίσθια. Και δεν είναι καν κάτι δύσκολο που απαιτεί συνεννόηση με τους θεσμούς κλπ. Απλό θέμα γραφειοκρατίας είναι, προσθέτεις 50-100 υπαλλήλους ανά την επικράτεια και το λύνεις σε μία μέρα. Αυτό το πράγμα το φωνάζουμε κάποιοι από μήνες, αλλά δεν φαίνεται να ακούει κανείς.
- Στη δε αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων η κυβέρνηση άγεται και φέρεται απολύτως από το λόμπι των ξενοδόχων και, ελλείψει αντιλόγου από την αντίπερα όχθη, ετοιμάζεται να “ρυθμίσει” – στην πραγματικότητα να ακρωτηριάσει – τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και να σκοτώσει την κότα που κάνει το χρυσό αυγό.
Αυτό που με στενοχωρεί και με προβληματίζει περισσότερο απ' όλα είναι η ασχετοσύνη και η άγνοια των θεμάτων που επιδεικνύεται από τους περισσότερους ανθρώπους που βρίσκονται στα κέντρα αποφάσεων. Μια ασχετοσύνη που δεν θα περίμενε κανείς από ανθρώπους της αγοράς, η οποία επιτρέπει σε κάποιους άλλους να υπαγορεύουν, εκ του πονηρού, τις δικές τους ατζέντες.
Και μια ασχετοσύνη που έχει ήδη οδηγήσει και σε άλλα ακόμη λάθη σε σχέση με την κτηματαγορά, όπως π.χ. η πρόωρη, πλημμελώς μελετημένη και σχεδιασμένη εξαγγελία του ίδιου του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, περί αναστολής του ΦΠΑ στην οικοδομή. Έχει περάσει από τότε ένας μήνας και ακόμη δεν γνωρίζει κανένας, ούτε οι ίδιοι οι κυβερνώντες, ποιες οικοδομές αφορά η αναστολή.
Θα εφαρμοστεί μόνο για τις νέες άδειες από εδώ και πέρα ή θα πιάσει (όπως θα ήταν εύλογο και δίκαιο) και τα χιλιάδες ακόμη απούλητα ακίνητα που χτίστηκαν με καθεστώς ΦΠΑ από το 2006; Κανείς δεν ξέρει.
Αυτό που ξέρουμε είναι ότι η αγορά έχει παγώσει εντελώς, δεν γίνεται καμία κίνηση με αποτέλεσμα να χάνονται έσοδα και, το χειρότερο, ό,τι και να κάνει πλέον η κυβέρνηση θα δυσαρεστήσει τους μισούς κατασκευαστές, στη μία περίπτωση όσους έχουν απούλητα, στην άλλη όσους δεν έχουν και θέλουν να ξεκινήσουν νέες οικοδομές. Για να το πούμε με ποδοσφαιρικούς όρους, η κυβέρνηση ξεκίνησε να χτυπήσει πέναλτι, το έχασε και κινδυνεύει να φάει από πάνω και γκολ στην αντεπίθεση! Ελπίζω ο υπνοβάτης να ξυπνήσει όσο είναι ακόμη καιρός, και να σταματήσει να πριονίζει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται. Γιατί όταν κοπεί η πτώση θα είναι επώδυνη. Και στην πολιτική το "είναι ακόμη νωρίς" με το "είναι πλέον αργά" απέχουν τελικά λίγο, πολύ λιγότερο απ' όσο κάποιοι νομίζουν...