Αποκατάσταση της εθνικής κυριαρχίας:
Η εθνική κυριαρχία εκχωρήθηκε στους διεθνείς πιστωτές από τους πολιτικούς που φόρτωσαν τη χώρα και τις επόμενες γενιές με ένα τερατώδες δημόσιο χρέος. Πώς δημιουργήθηκε αυτό; Με μαζικούς διορισμούς στο Δημόσιο, πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, συντάξεις που δεν αντιστοιχούσαν σε εισφορές, αμυντικές δαπάνες χρήσιμες μόνο για όσους δωροδοκήθηκαν, υπερκοστολογήσεις δημοσίων έργων κ.ά. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι και λένε πάντα ωμά την αλήθεια: Το δημόσιο χρέος δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1980, ενώ το δημόσιο έλλειμμα ξέφυγε τελείως τη διετία 2008 – 2009. Κατά συνέπεια, οι ευθύνες για την εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας βαραίνουν όσους άσκησαν την οικονομική πολιτική τις περιόδους αυτές και όχι εκείνους που βρήκαν το πρόβλημα και ήταν υποχρεωμένοι να το αντιμετωπίσουν…
Απεξάρτηση από την τρόικα:
Η τρόικα είναι μια ομάδα τεχνοκρατών που εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, δηλαδή εκείνους που δάνεισαν την Ελλάδα για να μη χρεοκοπήσει άτακτα το 2010… Όταν κανένας πια δεν ήταν διατεθειμένος να τη δανείσει με λογικά επιτόκια, για να χρηματοδοτεί τα υπέρογκα δίδυμα ελλείμματά της (δημοσιονομικό και τρεχουσών συναλλαγών). Ποιος θα έδινε ένα κολοσσιαίο δάνειο σε κάποιον άλλον, χωρίς έναν ισχυρό μηχανισμό επιτήρησης, ώστε να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα τουλάχιστον την αποπληρωμή του δανείου;
Σκίσιμο του Μνημονίου:
Το Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (όπως είναι ο πλήρης τίτλος του) αποτέλεσε έναν οδικό χάρτη μέτρων και μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκε μεταξύ της Ελλάδας και των επίσημων πιστωτών της, ώστε η πρώτη να μπορέσει να μειώσει συντεταγμένα τα ελλείμματά της και το Ελληνικό Δημόσιο να επανέλθει σταδιακά στις αγορές δανειακών κεφαλαίων. Φυσικά, δεν ήταν –ούτε είναι– υπεράνω κριτικής, πολλώ δε μάλλον όταν είναι γνωστό ότι υπογράφτηκε άρον-άρον και… χωρίς να διαβαστεί από την ελληνική πλευρά. Το σκίσιμό του, όμως, θα είχε νόημα να τεθεί ως πρωταρχικός στόχος της Ελλάδας, αν αποτελούσε την πηγή της χρεοκοπίας και όχι μία –έστω και μη ιδανική– λύση για την αντιμετώπιση της. Η χρεοκοπία έφερε το Μνημόνιο και όχι το Μνημόνιο τη χρεοκοπία. Παρ’ όλα αυτά, το πολιτικό σύστημα της χώρας διαιρέθηκε σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, ενώ η διαίρεση θα έπρεπε γίνει σε μία άλλη, ορθολογική βάση: ποιοι υπερασπίζονται το χρεοκοπημένο οικονομικό μοντέλο της Ελλάδας, λαϊκίζοντας, και ποιοι όχι, συνηγορώντας υπέρ των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων, ώστε αυτό να εκσυγχρονιστεί και να καταστεί βιώσιμο. Αναλώθηκε, έτσι, πολύτιμος χρόνος και φαιά ουσία στο πώς θα καταφέρουμε το ανέφικτο: να επιστρέψουμε αβρόχοις ποσί στη δανεική ευημερία των ελλειμμάτων του 2009, διώχνοντας ταυτόχρονα και τους επίσημους πιστωτές μας, τους μόνους δηλαδή που είναι διατεθειμένοι να χρηματοδοτούν τα ελλείμματά μας! Ο απόλυτος παραλογισμός! Αν, πράγματι, στόχος μας ήταν να απαλλαγούμε το γρηγορότερο από το Μνημόνιο, η πιο σύντομη και ασφαλής οδός ήταν (και παραμένει ακόμα) η εφαρμογή του. Όπως έκαναν η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.
Απαλλαγή από τους διεθνείς τοκογλύφους:
Στις 23 Απριλίου του 2010, όταν προσφύγαμε στο μηχανισμό στήριξης, τα επιτόκια δανεισμού του Ελληνικού Δημοσίου από τις αγορές, για 10ετή δανεισμό, ήταν 8,74%. Αυτήν τη στιγμή το (κυμαινόμενο) επιτόκιο για τα διμερή δάνεια, των 52,9 δισεκατομμυρίων ευρώ, του πρώτου Μνημονίου είναι 0,55% (προσδιορίζεται από το εκάστοτε euribor τριμήνου, προσαυξημένο με 0,5%), με μέσο χρόνο αποπληρωμής των δανείων τα 17 χρόνια. Το επιτόκιο για τα 141,9 δισεκατομμύρια ευρώ που έχουμε δανειστεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας είναι το ίδιο με αυτό που το Ταμείο δανείζεται από τις αγορές, δηλαδή πέριξ του 1%, με μέσο χρόνο αποπληρωμής τα 30 χρόνια. Εν ολίγοις, όχι μόνο δεν είμαστε έρμαιο των διεθνών τοκογλύφων, αλλά δανειζόμαστε υπερβολικά φθηνά, λόγω της χείρας βοηθείας που μας έτειναν οι ευρωπαίοι εταίροι. Επίσης, αρκεί μία ματιά στο πώς διαμορφώνονται οι δαπάνες εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους μας τα επόμενα χρόνια, για να διαπιστώσει κανείς ότι τα τοκοχρεολύσια που πρέπει να πληρώσει το Ελληνικό Δημόσιο αυξάνονται επικίνδυνα την περίοδο 2022 – 2024, δηλαδή μετά από 7 χρόνια! Επομένως, και η συζήτηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι μάλλον άκαιρη και σίγουρα αποπροσανατολιστική. Το βασικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι πώς θα γίνουν επενδύσεις σε αυτόν τον τόπο, ώστε η οικονομία να αποκτήσει μια ενδογενή ανάπτυξη, εξωστρεφή και βιώσιμη. Μια ανάπτυξη, δηλαδή, που δεν θα βασίζεται στην κατανάλωση ξένων προϊόντων, δεν θα δημιουργεί μόνιμα ελλείμματα και δεν θα έχει ημερομηνία λήξεως την πρώτη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση. Είναι, δε, προφανές ότι μια χώρα που αποτελεί το 2% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης δεν μπορεί να διορθώσει με δικές της πρωτοβουλίες τις ατέλειες του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Όπως και το ότι αν προσπαθήσει να το κάνει, θα αποκοπεί από κάθε πηγή χρηματοδότησης. Η δραματική επιδείνωση των ελληνικών όρων δανεισμού από τις αγορές ήταν αποτέλεσμα της δραματικής επιδείνωσης των ελληνικών δημοσιονομικών μεγεθών. Για το λόγο αυτό, θα ήταν άτοπο να χαρακτηριστούν «διεθνείς τοκογλύφοι» ακόμα και όσοι βρίσκονται πίσω από τα κερδοσκοπικά κεφάλαια των αγορών – άσχετα αν πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί και εποπτεία, σε διεθνή κλίμακα, στη δράση τους. Δεν μπορεί να είναι καλές οι αγορές, όταν παρέχουν άφθονο και φθηνό δανεισμό, και κακές όταν τον περιορίζουν, τον ακριβαίνουν ή ακόμα και τον διακόπτουν, γιατί εκτιμούν βάσει των στοιχείων που διαθέτουν ότι οι δανειζόμενοι έχουν περιέλθει σε κατάσταση αδυναμίας για να αποπληρώσουν νέα δανεικά. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ιδιώτες επενδυτές που έδειξαν αδικαιολόγητη εμπιστοσύνη στα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου πλήρωσαν το λάθος τους με το λεγόμενο PSI (Private Sector Involvment), τη συμμετοχή τους δηλαδή στην αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, που έλαβε χώρα το 2012.
Διαγραφή του επαχθούς και επονείδιστου χρέους:
Μέρος του χρέους θα μπορούσε όντως να χαρακτηριστεί «επαχθές και επονείδιστο», αν είχε δημιουργηθεί από μία δικτατορία. Δημοκρατικά εκλεγμένες ελληνικές κυβερνήσεις εκτόξευσαν τις δημόσιες δαπάνες και άφησαν τα φορολογικά έσοδα να καταρρεύσουν, με αποτέλεσμα τα ελλείμματα να ξεφύγουν και το χρέος να γιγαντωθεί. Παρομοίως, εκείνες είναι που απέτυχαν να καταστήσουν την Ελλάδα έναν τόπο φιλικό για τις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα, με συνέπεια το ΑΕΠ να διογκώνεται κυρίως τεχνητά, μέσω της καταναλωτικής ζήτησης, έτσι ώστε, όταν η στρόφιγγα των φθηνών δανεικών που τροφοδοτούσε τη ζήτηση έκλεισε, το ΑΕΠ να βρεθεί σε ελεύθερη πτώση και, συνακόλουθα, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ να εκτοξευτεί σε πρωτοφανή επίπεδα…
Είναι λυπηρό ένας ολόκληρος λαός να έχει εθιστεί σε ένα παιχνίδι με τις λέξεις και μια νεοεκλεγμένη κυβέρνηση να παίζει τις τύχες του στα ζάρια, μόνο και μόνο για να τις υπερασπιστεί… Όταν αυτές, στη συγκεκριμένη χώρα, φαίνεται να έχουν χάσει τελείως το νόημά τους!
Ο Στέλιος Κοντέας είναι υποψήφιος διδάκτωρ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο reporter.gr